ՆՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ
Ապրիլի 4-ը որպես ականների վտանգի մասին իրազեկման և
հակաականային գործունեության աջակցության միջազգային օր
2015-04-04
Հայաստանի Հանրապետությունը կանգնած է
ականների և պատերազմի պայթուցիկ մնացորդների
(ՊՊՄ) երկարաժամկետ վտանգի առաջ: 2013թ. ՀՀ
կառավարությունը որպես առաջնահերթություն
հայտարարեց Հայաստանը նման վտանգներից զերծ
պահելը: Համապատասխան ռեսուրսների
առկայության դեպքում տաս տարիների ընթացքում
հնարավոր կլինի մեղմացնել այդ վտանգը:
Առաջին անգամ Հայաստանում հումանիտար
հակաականային գործողությունները սկսվել են իրականացվել 2002 թվականին՝ ՀՀ
պաշտպանության նախարար Սերժ Սարգսյանի հրամանով, ով հիմա ՀՀ նախագահն է։
Մինչև 2007 թվականը հակաականային աշխատանքներն հիմնականում
ֆինանսավորվել են ԱՄՆ կառավարության և ՄԱԿ-ի զարգացման ծրագրի կողմից:
«Շվեյցարիայի ականազերծման հիմնադրամ» (FSD) հասարակական
կազմակերպությունը «Հումանիտար ականազերծման և փորձագիտական կենտրոն»
ՊՈԱԿ-ի հետ միասին իրականացրել է աղտոտված տարածքների ոչ-տեխնիկական
հետազոտություն, որի արդյունքները հրապարակվել են 2013թ. մայիսին: Արդյունքում
պարզ է դարձել, որ ՀՀ չորս մարզեր (Սյունիք, Վայոց Ձոր, Տավուշ, Գեղարքունիք)
աղտոտված են ականներով և ՊՊՄ-ներով: Աղտոտված տարածքների ընդհանուր
մակերեսը կազմում է 47.000մ2 (47կմ2): Նշված տարածքներում կան 114 հաստատված
վտանգավոր (ՀՎՏ) և 14 կասկածելի վտանգավոր տարածքներ (ԿՎՏ): Ոչ տեխնիկական
հետազոտության արդյունքների շնորհիվ ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ը կարողացավ դասակարգել
մաքրման պլաններն ըստ գերակայունության՝հաշվի առնելով առանձին
համայնքներին սպառնացող վտանգները:
Հումանիտար ականազերծման և փորձագիտական կենտրոնը պետական ոչ
առևտրային քաղաքացիական կազմակերպություն է և ՀՀ-ում Հումանիտար
հակաականյաին գործունեության լիազորված ազգային մարմին (ԱԳԱՄ), ով
հաշվետու է ՀՀ Պաշտպանության նախարարությանը: Ոչ տեխնիկական
հետազոտության ավարտից հետո ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ը/FSD-ն մշակեցին և ընդունեցին
Հակաականային գործողությունների ազգային չափորոշիչները (ՀԱԳԱՉ), որը պետք է
կիրառվի տասնամյա ռազմավարությունն իրականացնելիս: Ռազմավարության մեջ
ընդգրկված են ականների վտանգի մասին իրազեկումը և ականներից տուժածների
օժանդակությանը վերաբերող բաղադրիչներ: Հակաականային գործողությունների
արդյունավետ համակարգումն ու ղեկավարումը պահանջում է Հողերի ազատման
իրատեսական քաղաքականություն, որը հետագայում ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ը
կմշակի՝զուգորդելով այն Գործառնությունների ստանդարտ ընթացակարգերի
հետ՝ընդհանուր Որակի կառավարման համակարգը (ՈԿՀ) կիրառելու նպատակով:
Ազգային ծրագրի իրականացման շրջանակներում ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ը համագործակցում է
մի շարք շահագրգիռ կողմերի հետ, ովքեր տրամադրում են օժանդակություն
տեխնիկական խորհրդատվական, իրականացման և ֆինանսական մասերով: Դրանք
են FSD-ն, Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեն (ԿԽՄԿ), ԱՄՆ Եվրոպական
հրամանատարությունը (EUCOM), Ժնևի հումանիտար ականազերծման միջազգային
կենտրոնը (GICHD), ՀԱԼՈ թրասթը (HALO Trust), ՆԱՏՕ-ի աջակցության գրասենյակը
(NSPA), ԵԱՀԿ, Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների դեսպանությունը Հայաստանում,
ԱՄՆ պետդեպարտամենտի PM WRA-ը, Ճապոնիայի դեսպանությունը Հայաստանում
և այլ հնարավոր գործընկերներ: Այս ամենն իրականացվում է շատ ազգային
շահառուների հետ միասին՝ սկսած համայնքային մակարդակից մինչև
համապատասխան գերատեսչություններ: FSD-ն շարունակում է կատարել
խորհրդատվական և հետազոտական բնույթի աշխատանքներ, իսկ HALO Trust-ն ՀՀ
ԶՈՒ հետ միասին իրականացնում է ականազերծման աշխատանքներ: 2013թ.
հիմնադրվեց «Ականազերծման և ուտիլիզացիայի հիմնադրամ» ՀԿ-ն որպես
հումանիտար հակաականային գործունեության երկարաժամկետ կատարող մարմին՝
այսպիսով նվազեցնելով միջազգային տեխնիկական և խորհրդատվական
աջակցության միջանկյալ պահանջը:
Հայաստանը չի միացել Հակահետևակային ականների արգելման կոնվենցիային
(ՀՀԱԿ), սակայն կիրառում է Արձանագրություն 2-ի սկզբունքները՝արգելելով
ականների, ծուղակ-ականների և նման այլ զինամթերքի հետագա օգտագործումը:
Հայաստանը կամավոր կերպով հաշվետվություն է ներկայացնում ՄԱԿ-ին տարեկան
կտրվածքով համաձայն Կոնվենցիայի 11-րդ և 13-րդ հոդվածների՝ իր ավանդն
ունենալով միջազգային հակաականային գործունեության մեջ:
Հայաստանի Հանրապետության Պաշտպանության նախարարության Խաղաղապահ
ինժիներասակրավորային գումարտակը ներկայումս երկրում հանդիսանում է
Հումանիտար հակաականային գործունեության միակ ականազերծող կարողությունը:
HALO-ն ֆինանսական աջակցություն է ստանում ԱՄՆ պետդեպարտամենտի
PMWRA-ի կողմից: ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ը և FSD-ին աշխատում են առավելագույնի հասցնել
մաքրման աշխատանքների արդյունավետությունը տասնամյա ռազմավարական
ծրագրի պահանջները բավարարելու համար: Հայաստանը աջակցում է դոնորների
կողմից ֆինանսավորված աշխատանքներին բոլոր հնարավոր միջոցներով: Օրինակ՝
անցած տարի Հայաստանի ներդրումը ԱՄՆ պետդեպարտամենտի PMWR-ի կողմից
ֆինանսավորված ծրագրում կազմում է 75.000.000 ՀՀ դրամ (պրոֆեսիոնալ
ականազերծողների, հանդերձանքի, վառելանյութի, սննդի և այլ միջոցներով):
Հողերի ազատումը և ականների մաքրումը միայն համաձայնագրի կատարման խնդիր
չէ, ինչը նույնպես պակաս կարևոր հարց չէ: Այդ ամենն արվում է, որպեսզի վստահ
լինենք, որ մեր բնակիչները մեր երկրում կարող են անվտանգ տեղաշարժվել և հիմք
ստեղծել զարգացման համար:
Հայաստանը զարգացման կարիք ունի, իսկ զարգացումը հանգեցնում է կայունության,
որն էլ հենց այն է, ինչ պետք է երկրին և համայնքներին:
2005թ. դեկտեմբերի 8-ին ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեան ապրիլի 4-ն հայտարարեց
որպես Ականների վտանգի մասին իրազեկման և հակաականային գործունեության
աջակցության միջազգային օր: Ուստի, սա հենց այն օրն է, երբ պետք է միջազգային
հանրության ուշադրությունը հրավիրել Հայաստանի կարիքների
վրա՝անդրադառնալով և լուսաբանելով ականների ներկայացրած վտանգը, ինչն էլ
հանդիսանում է շահառուների բրիֆինգի նպատակը: Հետևաբար, մենք կոչ ենք անում
միջազգային հանրությանն աջակցել մեզ՝ հասնելու այս պատվախնդիր, սակայն
հասանելի նպատակին, որն է ՝անվտանգ Հայաստան բոլորիս համար:
Ականների վտանգի իրազեկման (ԱՎԻ) ծրագրի ավարտական
հանդիսավոր արարողություն
2017-04-25
Սույն թվականի ապրիլի 25ին, ժ.12:00 «Մոսկվա»
կինոթատրոնի երկրորդ հարկի ճեմասրահում տեղի
ունեցավ Ճապոնիայի կառավարության կողմից
տրամադրած դրամաշնորհով իրականացված “Grant
Assistance for Grassroots Human Security Projects” ծրագրի
շրջանակներում ականների վտանգի իրազեկման
ծրագրի ավարտական հանդիսավոր արարողությունը:
Զուգահեռաբար մեկնարկեց նաև «Մահացու
խաղալիքները» խորագրով ֆոտոշարքի ցուցահանդեսը:
Ծրագիրը մեկնարկել է 2016թ. մարտից մինչև 2017թ. ապրիլ ամիսը: Ծրագրի
շրջանակներում մասնագետների կողմից մշակվել և տպագրվել են 18000 հատ ԱՎԻ
բուկլետներ և 1500 կոմպլեկտ (5-ական): Պաստառները բաժանվել և փակցվել են ՀՀ
բոլոր դպրոցներում, որից հետո յուրաքանչյուր դպրոցից երկուական ուսուցչի հետ
(շուրջ 2500 ուսուցիչ) հատուկ պատրաստված մասնագետների կողմից անց է կացվել
ԱՎԻ դասընթաց՝ նրանց միջոցով հնարավոր դարձնելով տեղեկատվությունն
անմիջապես երեխաներին հասցնելը և հարցերի դեպքում նրանց սպառիչ
պատասխաններ տալը: Բուկլետների բաժանվել են ՀՀ 14 ԲՈՒՀ-երում որոնց միջոցով
ուսանողները համապարփակ տեղեկատվություն են ստացել երկրում ականային
վտանգի և դրանից զերծ մնալու հիմնական քայլերի մասին:
Միջոցառմանը մասնակցում էին ՀՀ-ում Ճապոնիայի արտակարգ և լիազոր դեսպան՝
Էյջի Տագուչին, ԱՄՆ-ի դեսպանատան զինվորական կցորդ՝ Բրյուս Մըրֆին, ԱՄՆ-ի
դեսպանատան ռազմական համագործակցության գրասենյակի ղեկավար՝ Ջոն Ֆրիելը,
ՀՀ Պաշտպանության նախարարի տեղակալ, ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-Ի խորհրդի նախագահ ՝
Արա Նազարյանը, ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ի խորհրդի անդամներ՝ ՀՀ Արտակարգ
Իրավիճակների նախարարի տեղակալ՝ Դավիթ Կարապետյանը, ՀՀ Տարածքային
Կառավարման և Զարգացման նախարարի տեղակալ՝ Արթուր Խաչատրյանը,
Միջազգային Կարմիր Խաչ կազմակերպության ներկայացուցիչ՝ Փարամդիփ Մսրաուն,
Խորվաթիայի Կարմիր Խաչի Զագրեբի մասնաճյուղի տնօրեն՝ Պետար Պենավան,
համատնօրեն՝ Իվիցա Գոլուբիչը և “Խորվաթիան օգնում է” ասոցիացիայի նախագահ՝
Ջուրջա Ադլեշիչը, Հայաստանի Կարմիր Խաչի Ընկերության ներկայացուցիչը և այլ
պաշտոնատար անձինք:
Արարողության ժամանակ ելույթ ունեցան Շվեցարիայի ականազերծման հիմնադրամի
(FSD) հայաստանյան մասնաճյուղի լիազոր ներկայացուցիչ, ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ի Ականների
Վտանգի Իրազեկման և Տուժածների Աջակցության բաժնի պետ՝ Աննա Ասլանյանը, ՀՀ-
ում Ճապոնիայի Արտակարգ և Լիազոր Դեսպան՝ Էյջի Տագուչին, Խորվաթիայի
Կարմիր Խաչի Զագրեբի մասնաճյուղի տնօրեն՝ Պետար Պենավան, ՀՀ
Պաշտպանության նախարարի տեղակալ, ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ի Խորհրդի Նախագահ՝ Արա
Նազարյանը:
Ելույթ ունեցողները բարձր գնահատեցին FSD կազմակերպության և ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ի
կողմից կատարած աշխատանքները, ինչպես նաև կարևորեցին Ճապոնիայի
կառավարության օժանդակությունը ՀՀ-ում ականային վտանգի նվազեցման և
դեռահասների մոտ անվտանգ վարքագծի կանոններ ձևավորելու գործում: «Մահացու
խաղալիքները» խորագրով ֆոտոշարքի ցուցահանդեսը կգործի մինչև սույն թվականի
ապրիլի 27-ը ներառյալ:
Խորվաթիայի հումանիտար ականազերծման կենտրոնի
պատվիրակության այցը Հայաստան
2015-07-16
2015 թ հուլիսի 14-16 տեղի ունեցավ Խորվաթիայի
հումանիտար ականազերծման կենտրոնի
ներկայացուցիչների այցը Հայաստան: Խորվաթիայի
պատվիրակությունը ծանոթացավ ՀԱՓԿ ՊՈԱԿ-ի
աշխատակազմի հետ, նրա կողմից կատարված և
կատարվող աշխատանքների, նպատակների և
ձեռքբերումների մասին: Այցը նշանավորվեց
կենտրոնների ղեկավարների կողմից
համագործակցության Հուշագրի ստորգագրմամբ:
Հուշագիրը թույլ կտա փորձի և տեղեկությունների փոխանակում կատարել երկու
կենտրոնների միջև, անցկացնել մասնագիտական դասընթացներ և սերտ
համագործակցություն սկսել ականների վտանգի մասին իրազեկման և տուժածներին
աջակցության գործում:
CHDE 2021 ©
